ks. Jarosław Tomasz Żurawski, Poznań
Co to jest post eucharystyczny i jak długo trwa?
Artykuł pochodzi z miesięcznika "Msza Święta" nr 03, lipiec - sierpień - wrzesień 2022
wydrukuj ten artykułEucharystia nie jest zwykłym pokarmem, który spożywamy podczas swojego życia. Głód fizyczny ma pogłębiać naszą świadomość co do Pokarmu Niebieskiego. Post eucharystyczny ma wzbudzić tęsknotę za Jezusem w Eucharystii. Choć na początku kształtowania się Kościoła nie znano praktyki podejmowania postu eucharystycznego, to bardzo szybko odkryto jego wartość. Pierwsze ustalenia synodów, soborów i nauczanie papieskie koncentrowały się na tej tematyce (M. Pastuszko, Post eucharystyczny, "Prawo kanonuczne", 29[1986] nr 1-2, s. 185-186). Dziś tę kwestię reguluje Kodeks prawa kanonicznego z 1983 roku. Obowiązuje on zarówno kapłanów, jak i wiernych świeckich. „Przystępujący do Najświętszej Eucharystii powinien przynajmniej na godzinę przed przyjęciem Komunii Świętej powstrzymać się od jakiegokolwiek pokarmu i napoju, z wyjątkiem tylko wody i lekarstwa” (KPK, kan. 919 § 1).
Prawodawca zaznacza, że każdy, kto ma przyjąć Komunię Świętą, musi godzinę przed jej przyjęciem powstrzymać się od jakichkolwiek pokarmów i napoi.
Jednak przyjęcie lekarstwa lub wody nie przerywa tego postu. Podany czas to minimum, które należy zachować. Wskazuje się także, że czas musi dotyczyć momentu przyjęcia Komunii Świętej, a nie rozpoczęcia Eucharystii (por. M. Pastuszko, dz. cyt., s. 195)
Kolejne zapisy kodeksowe mają charakter rozluźniający nakaz prawny co do zachowania godzinnego postu eucharystycznego. Dotyczą one kapłana, który celebruje więcej niż jedną Mszę Świętą. „Kapłan, który tego samego dnia sprawuje dwa lub trzy razy Najświętszą Eucharystię, może przed drugim lub trzecim sprawowaniem coś spożyć, chociażby nie zachodziła przerwa jednej godziny” (KPK, kan. 919 § 2).
Prawodawca nie jest także bezduszny w stosunku do osób starszych lub chorych, którzy z racji swojego stanu zdrowia objęci są jakąś szczególną dietą pokarmową lub przebywają w szpitalu, gdzie czas podania posiłku jest określony i taki sam dla wszystkich. Powoduje to, że nie mogą oni zachować minimalnego czasu do przyjęcia Komunii Świętej. „Osoby w podeszłym wieku lub złożone jakąś chorobą, jak również ci, którzy się nimi opiekują, mogą przyjąć Najświętszą Eucharystię, chociażby coś spożyli w ciągu godziny poprzedzającej” (Tamże, kan. 919 § 3).
Post eucharystyczny nie obowiązuje osób przyjmujących Wiatyk, który przyjmuje się w obliczu śmierci. Dla chorego ważniejsze jest przyjęcie Ciała Chrystusa, który jest dla niego umocnieniem i Pokarmem na drogę ku wieczności, niż zachowanie przepisu o poście eucharystycznym. Istnieje także możliwość rozluźnienia obowiązku zachowania postu w sytuacji uniknięcia znieważenia Najświętszego Sakramentu. Dzieje się to niezwykle rzadko. Duchowny lub wierny świecki, mimo że nie upłynął odpowiedni czas od ostatniego posiłku, może spożyć Ciało Chrystusa, kiedy wymaga tego konieczność, aby Najświętszy Sakrament nie został znieważony, na przykład podczas pożaru kościoła bądź odnalezienia Najświętszych Postaci, które zostały porzucone w niegodnym miejscu (por. M. Pastuszko, dz. cyt., s. 200)
Podstawową zasadą dla każdego wiernego jest powstrzymanie się od wszelkich pokarmów i napoi, wyłączając wodę, minimum przez godzinę przed przyjęciem Komunii Świętej.
