ks. Łukasz Szczeblewski
Tabernakulum
Artykuł pochodzi z miesięcznika "Msza Święta" nr 05, maj 2016
wydrukuj ten artykułWażnym miejscem przestrzeni liturgicznej każdej świątyni jest tabernakulum (łac. tabernaculum – namiot, mieszkanie), czyli miejsce przechowywania Najświętszego Sakramentu. Na przestrzeni historii przechowywanie Postaci Eucharystycznych przybierało różne formy.
W pierwszych wiekach chrześcijaństwa Ciało Pańskie było pozostawiane jedynie dla chorych, a kapłani lub świeccy przechowywali je w swoich domach. Zawinięte w białą chustę Corpus Domini umieszczano w szkatułach lub szafkach. Nowy sposób przechowywania Świętych Postaci pojawił się wraz z powstawaniem świątyń. W okresie wczesnego średniowiecza zaczęto w tym celu budować specjalne pomieszczenie obok prezbiterium, tak zwane sacrarium. Inna forma wykształciła się w IX wieku. Wówczas miejscem przechowywania Najświętszego Sakramentu stała się mensa ołtarza. Na przestrzeni XI-XIII wieku powstawały także tak zwane tabernakula wiszące, które przybierały różne kształty. Jednym z najbardziej znanych było tabernakulum w postaci gołębicy, którą zawieszano nad ołtarzem.
Rozwój kultu eucharystycznego, a także niebezpieczeństwo kradzieży i profanacji spowodowały, iż Święte Postacie zaczęto umieszczać pod kluczem. W ścianie prezbiterium lub zakrystii budowano specjalnie zamykane szafki. Niekiedy miały one otwory, aby można było oglądać Najświętszy Sakrament. W tym celu także drzwiczki zastępowano metalową, bogato zdobioną kratą. (...)
