ks. Łukasz Szczeblewski
Ołtarz
Artykuł pochodzi z miesięcznika "Msza Święta" nr 03, marzec 2016
wydrukuj ten artykułOłtarz chrześcijański (łac. altare) stanowi najważniejsze, centralne miejsce każdej świątyni, stąd niekiedy nazywany jest „sercem kościoła”. Jego historia sięga Ostatniej Wieczerzy i ściśle łączy się z Ofiarą Jezusa Chrystusa na krzyżu. Wokół ołtarza, czyli stołu Pana (łac. mensa Domini), gromadzą się wierni, aby sprawować Eucharystię. Ołtarz jest znakiem samego Chrystusa, stąd otaczany jest zawsze szczególnym szacunkiem.
W pierwszych wiekach chrześcijaństwa nie budowano specjalnych ołtarzy. Do sprawowania Eucharystii wykorzystywano domowe stoły, jak również nagrobki męczenników. Od IV wieku chrześcijanie wznoszą świątynie, w których buduje się ołtarze. Początkowo w kościołach znajdował się jeden ołtarz. Od V wieku, kiedy zanikła praktyka koncelebry, a kapłani zaczęli sprawować tak zwane Msze prywatne, upowszechnił się zwyczaj budowania kilku ołtarzy. Taką praktykę wzmacniał rozwijający się kult świętych męczenników, którym poświęcano w świątyniach kolejne ołtarze. Najbardziej znaczące kościoły posiadały ich nawet kilkanaście.
Dość szybko upowszechniła się również praktyka rozbudowywania ołtarzy. Przestały one przypominać zwykłe stoły. Nad ołtarzem wznoszono cyborium – konstrukcję przypominającą baldachim, opartą na kolumnach (np. konfesja św. Piotra w bazylice watykańskiej). Zabudowywano także przednią część ołtarza, tak zwane antependium, często ozdabiając je motywami ewangelicznymi. (...)
