ks. Łukasz Szczeblewski
Pontyfikał rzymski
Artykuł pochodzi z miesięcznika "Msza Święta" nr 09, wrzesień 2015
wydrukuj ten artykułWśród ksiąg liturgicznych znajduje się księga zawierająca odpowiednie teksty modlitw i szczegółowe wskazania dla różnych obrzędów liturgicznych, które celebruje biskup. Księga ta nosi miano pontyfikału (łac. pontificale).
Początkowo wszystkie teksty liturgiczne zarezerwowane dla biskupa były zamieszczane w różnych księgach, między innymi w libelli, sakramentarzach czy ordines. Od IX wieku, wraz ze wzrostem autorytetu biskupa w Kościołach lokalnych, zaistniała potrzeba zebrania wszystkich modlitw w jedną księgę. Wpłynęły na to głównie względy praktyczne, korzystanie z jednej księgi było znacznie prostsze.
Jedną z najważniejszych ksiąg tego typu był Pontyfikał rzymsko-germański, który powstał w X wieku w Moguncji. Oprócz szeregu modlitw i opisów obrzędów zawierał także kazania i odpowiednie pouczenia. Na przełomie XII/XIII wieku powstał specjalny pontyfikał, którym posługiwała się Kuria Rzymska. W oparciu o tę księgę pod koniec XIII wieku biskup Durand z Mende opracował pontyfikał, w którym celebracje liturgiczne zostały podzielone na trzy grupy: dotyczące osób, rzeczy i tak zwane różne. Ta z kolei księga stała się podstawą wydanego po Soborze Trydenckim Pontificale Romanum (1595 r.).
Po reformie Soboru Watykańskiego II pontyfikał, podobnie jak rytuał, nie stanowi jednej księgi. (...)
