ks. Krzysztof Borowiec
Hymn – jedna z form chorału gregoriańskiego
Artykuł pochodzi z miesięcznika "Msza Święta" nr 07, lipiec-sierpień 2013
Poprzedni odcinek działu Musica Sacra naszego czasopisma był poświęcony oficjom rymowanym. Jedno z pierwszych polskich oficjów: Historia Gloriosissimi Stanislai powstało w związku z kanonizacją świętego biskupa Stanisława ze Szczepanowa w 1253 roku. W pierwszych nieszporach tego oficjum po odśpiewaniu psalmów wraz z antyfonami i odczytaniu krótkiego tekstu zwanego capitulum następował hymn: Gaude, mater Polonia (H. Feiht, Studia nad muzyką polskiego średniowiecza, Kraków 1975, s. 63). Hymn ten stał się w Polsce bardzo popularny, zachował się aż do naszych czasów i śpiewa się go powszechnie w opracowaniu czterogłosowym. Rzeczą charakterystyczną jest, że spośród wielu pięknych antyfon tego oficjum przetrwał właśnie hymn. W literaturze przedmiotu przyjmuje się, że hymny były formą muzyczną, która związała się z chorałem gregoriańskim i z której wyrosła pieśń kościelna.
Hymn jest szczególną formą chorału gregoriańskiego, gdyż w odróżnieniu od sekwencji czy oficjów rymowanych istniał już dużo wcześniej przed powstaniem chorału. Jego oddziaływanie i siła trwania jest ogromna. Po ukształtowaniu się całego repertuaru gregoriańskiego (do VIII wieku) hymny, szczególnie ku czci świętych, były (tak jak formy postgregoriańskie) polem rozwoju nowej twórczości liturgicznej. (...)