ks. Tomasz Bać
Oficjum katedralne i oficjum monastyczne – pierwsze próby organizacji modlitwy liturgicznej
Artykuł pochodzi z miesięcznika "Msza Święta" nr 03, marzec 2013
Pierwsze trzy wieki w historii Kościoła to niesłabnące dążenie do realizacji w życiu chrześcijańskim biblijnego ideału modlitwy nieustannej, obejmującej całość życia i doświadczenia uczniów Chrystusa. Codzienna, systematyczna, indywidualna i wspólnotowa modlitwa była uważana za obowiązek wynikający bezpośrednio z przyjęcia sakramentu chrztu świętego.
Chociaż już w tym czasie pojawiły się próby organizacji tej modlitwy, to jednak dopiero w IV wieku wspólnotowa modlitwa Kościoła praktycznie we wszystkich tradycjach liturgicznych chrześcijańskiego Wschodu i Zachodu przybrała dwie bardzo konkretne formy. Pierwszą z nich była modlitwa wspólnoty chrześcijańskiej skupionej wokół biskupa i jego prezbiterium, drugą zaś modlitwa bardzo dynamicznie rozwijających się wówczas ośrodków monastycznych. Historia liturgii obie te formy nazywa odpowiednio: oficjum katedralnym i oficjum monastycznym. Już same nazwy sugerują, że starożytny ideał modlitwy nieustannej w Kościele, który na początku IV wieku otrzymał wolność kultu, a niewiele później uprzywilejowane miejsce w społeczeństwie, był realizowany we wszystkich środowiskach życia chrześcijańskiego. Inaczej ideał ten przeżywali duchowni i świeccy w przestrzeni dotyczącej ich codzienności oraz na tyle, na ile odpowiadało to sposobowi ich życia, a inaczej to samo wezwanie do modlitwy nieustannej odczytywali mnisi, którzy czuli się powołani do modlitwy głębszej, zdecydowanie dłuższej, celebrowanej w ciągu całego dnia i w dużej części nocy. (...)