Leszek Wątróbski
Bośnia i Hercegowina
Artykuł pochodzi z miesięcznika "Msza Święta" nr 12, grudzień 2012
wydrukuj ten artykułPolskie ślady na Bałkanach prowadzą do czasów imperium osmańskiego. Jednak znaczący napływ żywiołu polskiego rozpoczął się tam dopiero pod koniec XIX wieku, po zajęciu Bośni i Hercegowiny przez cesarstwo austro-‑węgierskie. Pierwsi Polacy przybyli na tereny obecnej Bośni i Hercegowiny w szeregach cesarskiej armii okupacyjnej. Po nich zjawili się tam urzędnicy i lekarze z Galicji (często absolwenci prestiżowych uniwersytetów) oraz chłopscy osadnicy z terenów dzisiejszej Rzeszowszczyzny, Lubelszczyzny i Bukowiny. Według spisu ludności z roku 1910 w Bośni i Hercegowinie żyło ponad 11 tysięcy osób deklarujących język polski jako język ojczysty.
Polacy osiedlali się w Sarajewie, Trawniku, Bosanskiej Nowej Gradiszce, Prnjaworze i Banja Luce. W tej ostatniej w okresie międzywojennym powstał urząd konsula honorowego RP. W połowie lat dwudziestych XX wieku liczba Polaków w Bośni szacowana była na 12 tysięcy, a w latach 30-stych już na 15 tysięcy.
Podczas II wojny światowej w szeregach partyzantki jugosłowiańskiej walczyło około 3 tysiące Polaków, a mogiły części z nich można odnaleźć na cmentarzach wojskowych w Prnjaworze i Srbacu. Po wojnie powróciło do Polski około 18 tysięcy osób, osiedlając się głównie w okolicach Bolesławca. Na terenie dzisiejszej Bośni i Hercegowiny znajduje się 7 cmentarzy, na których zlokalizowane są polskie mogiły (Sarajewo, Banja Luka, Prnjavor, Srbac, Lukawac i Cjelinowac). (...)
