Leszek Wątróbski
Katedra św. Stanisława w Wilnie
Artykuł pochodzi z miesięcznika "Msza Święta" nr 09, wrzesień 2012
wydrukuj ten artykułDzieje katedry wileńskiej są ściśle związane z losami Wilna. Dla historyka sztuki i architekta katedra jest pomnikiem znacznie mniej interesującym niż wiele innych kościołów wileńskich, takich jak: św. Anny, św. Jana, św. Michała czy Św. Ducha. Świątynia zbudowana jest z cegły, o jasnych tynkach. Ma formę wydłużonego czworoboku o wymiarach 53 na 26 metrów. Jej fronton zdobi okazały portyk, oparty na 6 doryckich kolumnach. Na rogach świątyni znajdują się przybudówki kaplic i zakrystii.
Pierwszy drewniany kościół, który stał na miejscu obecnej katedry, ufundował król Władysław Jagiełło w XIV wieku (1387-1388), na miejscu pogańskiego gaju i świątyni. Po pożarze w roku 1419 wzniesiono tam kościół murowany. Jego budowniczym i fundatorem był wielki książę litewski Witold.
Rozbudowa katedry trwała latami. Dobudowywano do niej liczne kaplice, fundowane przez książąt i magnatów litewskich, takich jak: Wojciech Moniwid, Marcin Gasztołd, Michał Kieżgajł czy wreszcie król Kazimierz Jagiellończyk.
Po kolejnym pożarze w roku 1610 przystąpiono do kolejnej, trzeciej odbudowy świątyni, trwającej dwadzieścia kilka lat. W tym też czasie dobudowano tam największą kaplicę pw. św. Kazimierza kanonizowanego w roku 1603. Prace adaptacyjne kaplicy trwały do roku 1636.
W latach 1655-1660 Wilno zostało zajęte przez wojska rosyjskie. Z katedry wywieziono wówczas relikwie św. (...)
