Leszek Wątróbski
Polacy w Obwodzie Kaliningradzkim
Artykuł pochodzi z miesięcznika "Msza Święta" nr 03, marzec 2011
Dzisiejszy Obwód Kaliningradzki – to historycznie tereny Prus, a wcześniej państwa krzyżackiego, które weszło w skład ZSRR dopiero po II wojnie światowej. Początki osadnictwa polskiego datują się na XIV i XV wiek. Wtedy opustoszałe tereny dawnych Prusów, zwyciężonych i ujarzmionych przez Krzyżaków, podległy osadnictwu rolnemu – głównie żywiołowi polskiemu, który asymilując się z resztkami Prusów i Litwinów, był jednocześnie odporny wobec niemczyzny.
W roku 1525 książę Albrecht Hohenzollern, wcześniej Wielki Mistrz Krzyżacki, przyjął wiarę luterańską. Stał się świeckim władcą nowego państwa, które nazwano Prusami Książęcymi. Albrecht złożył hołd królowi polskiemu Zygmuntowi Staremu. Prusy stały się lennem Polski.
W tamtym czasie układ stosunków etnograficznych w kraju przedstawiał się następująco: w północno-wschodniej części mieszkała głównie ludność prusko-litewska, w środkowej – pruska pomieszana z polską, na południu i południowym wschodzie przeważała ludność polska. Szlachta i mieszczanie pochodzenia niemieckiego rozrzuceni byli w całym kraju. Brak dokładnych danych na temat stosunku liczbowego poszczególnych narodowości. Badania historyczne wskazują, że pod koniec wieku XV ludność polska stanowiła około połowę mieszkańców Prus. (...)